Rehabilitacja pourazowa

Rehabilitacją pourazową nazywamy przywracanie funkcji wszystkich narządów i układów, w tym funkcji psychicznych, poprawę wydolności, powrót utraconych umiejętności w wyniku urazu i przebytego leczenia, możliwości pełnego uczestnictwa w życiu rodzinnym i społecznym, w tym przede wszystkim powrotu do aktywności zawodowej. Wczesne podjęcie rehabilitacji przeciwdziała powikłaniom, ubocznym skutkom leczenia i stwarza warunki do odbudowy indywidualnego i społecznego funkcjonowania pacjenta.
Działania lecznicze w rehabilitacji muszą uwzględnić wszystkie dysfunkcje związane z przebytym urazem oraz jego leczeniem.
Do zadań rehabilitacji należy zarówno oddziaływanie na funkcjonowanie fizyczne i psychiczne ofiary urazu, jak i na jej bezpośrednie i dalsze otoczenie. Rehabilitacja ofiar przebytych urazów musi być ciągła, powszechna i kompleksowa.

• Rehabilitacji wymagają osoby, które wskutek obrażeń spowodowanych czynnikami fizycznymi, takimi jak:
  energia mechaniczna,
• elektryczna,
• termiczna,
• substancje chemiczne,
• promieniowanie jonizujące,
• doznały uszkodzeń tkanek i narządów, z zaburzeniami funkcji fizycznych, psychicznych oraz niepełnosprawnością i ograniczeniami funkcjonowania społecznego.

Do najczęstszych przyczyn wystąpienia urazów i kontuzji należą:

• upadki,
• przeciążenia,
• zdarzenia komunikacyjne,
• porażenia prądem,
• oparzenia

Ważnymi celami rehabilitacji są: poprawa wydolności krążeniowo-oddechowej, układu nerwowego, tolerancji wysiłku, edukacja motoryczna (np. poprawa funkcji chwytnej ręki osoby z uszkodzeniem szyjnego odcinka rdzenia kręgowego).
Na szczególną uwagę zasługują ofiary urazów z bardzo poważnymi konsekwencjami, takimi jak porażenia, amputacje kończyn oraz osoby nieletnie. Wymagają pomocy psychologa i edukacji opiekunów w zakresie opieki nad osobą niepełnosprawną.
Najpowszechniej występującymi urazami i kontuzjami są złamania kości oraz uszkodzenia naczyń, nerwów, ścięgien i mięśni. Ale mogą to być również znacznie poważniejsze problemy i ich konsekwencje zdrowotne – np. amputacje, urazy mózgu, kręgosłupa, narządów wewnętrznych, urazy wielomiejscowe oraz wielonarządowe.
Urazy w obszarze narządu ruchu prowadzą nie tylko do uszkodzeń samego narządu ruchu (np. brak możliwości poruszania pewną częścią ciała), ale także do niewydolności innych funkcji (np. unieruchomienie) oraz do powstania konsekwencji psychicznych (np. depresja, zaburzenia lękowe, uzależnienia). Czasem prowadzą nawet do nieodwracalnych zmian w organizmie (np. ubytek części ciała, rozległe zbliznowacenia, dysfunkcje układu nerwowego, stres pourazowy.

Rehabilitacja pourazowa jest to terapia mająca na celu przywrócenie sprawności ruchowej utraconej w wyniku urazu lub kontuzji

Przez zestaw różnorodnych zabiegów i ćwiczeń ma prowadzić do odzyskania zdrowia oraz usprawnienia codziennego funkcjonowania pacjenta.
Jest to najbardziej skuteczna metoda radzenia sobie z urazami i kontuzjami.

Dzięki odpowiedniej rehabilitacji pourazowej można osiągnąć bardzo dobre wyniki medyczne:

• wyleczyć uraz i odzyskać sprawność sprzed urazu,
• ograniczyć zaburzenia w obszarze narządu ruchu wynikające z urazu,
• przeciwdziałać powikłaniom związanym z urazem,
• przeciwdziałać ubocznym skutkom leczenia urazu,
• zmniejszyć ryzyko powstania kolejnych urazów

Aby jednak uzyskać pożądane rezultaty, rehabilitacja pourazowa musi:
– być integralną częścią całej zastosowanej procedury medycznej,
– być wdrożona na odpowiednio wczesnym etapie leczenia,
– uwzględniać indywidualną sytuację pacjenta (np. ewentualne unieruchomienie, leczenie operacyjne, ograniczenia ruchowe, stan psychiczny, choroby współistniejące),
– być prowadzona w sposób planowy, ciągły oraz konsekwentny

Fizjoterapia przewlekłych stanów pourazowych
Niewyleczone urazy i kontuzje mogą przerodzić się w stany przewlekłe. Dzieje się tak, ponieważ nieodpowiednio potraktowana zmiana w obszarze układu ruchu może prowadzić do powolnego narastania objawów. Nie tylko mogą nasilać się pierwotne dolegliwości, ale też mogą pojawiać się zupełnie nowe problemy – nawroty tej samej kontuzji lub urazy w innych, powiązanych obszarach organizmu (np. złamania zmęczeniowe lub zmiany przeciążeniowe).

Gdy dochodzi do takich zmian, pomocna jest fizjoterapia przewlekłych stanów pourazowych. Jej celem jest poprawa zdrowia i sprawności pacjenta, który cierpi z powodu niewyleczonego urazu i konsekwencji wcześniejszego, niewłaściwego postępowania medycznego.
Zajęcia terapeutyczne mogą odbywać się na szpitalnych oddziałach rehabilitacyjnych, w ośrodkach rehabilitacyjnych i w gabinetach fizjoterapeutycznych. A jeśli pozwala na to stan pacjenta – także w warunkach domowych (samodzielnie po instruktażu lekarza lub rehabilitanta albo z pomocą profesjonalnego fizjoterapeuty).

W rehabilitacji pourazowej oraz fizjoterapii przewlekłych stanów pourazowych wykorzystuje się wiele skutecznych, sprawdzonych metod oraz technik. Do najważniejszych z nich należą:

* kinezyterapia – leczenie przez odpowiednio dobrane ćwiczenia (bierne oraz czynne),
* trening funkcjonalny – wzmacnianie układu ruchu oraz nauka właściwego wykonywania poszczególnych czynności,
* fizykoterapia – laseroterapia, światłoterapia, elektroterapia oraz magnetoterapia,
* terapia manualna – od masażu leczniczego, przez instruktaż, po ćwiczenia (wykonywane samodzielne i/lub z fizjoterapeutą),
* kinesiology taping – stymulowanie naturalnych mechanizmów samoleczenia,
* edukacja – np. nauka korzystania z kul, protez, wózka inwalidzkiego czy specjalistycznego sprzętu do rehabilitacji domowej